Vỡ nợ tín dụng đen là điển hình của sự thiếu minh bạch

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, dưới góc độ kinh tế, chẳng thể làm gì mà lại có lãi 7%-8% một tháng.

Trong vòng nửa tháng vừa qua, tại nhiều tỉnh thành phố đã xảy ra hàng loạt vụ vỡ nợ hàng chục thậm chí hàng trăm tỷ đồng. Phóng viên có buổi trao đổi với chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan về một số vấn đề tài chính đang tồn tại trong nền kinh tế của Việt Nam.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan. Ảnh: Nhật Minh.

- Bà nhận định gì về các vụ vỡ nợ lớn vừa qua?

- Các vụ vỡ nợ vừa qua điển hình cho sự thiếu minh bạch thông tin về các đối tác làm ăn trong xã hội. Ở nước ta hiện nay, người dân có thói quen dựa quá nhiều vào những mối quan hệ cá nhân. Họ nghĩ các mối quan hệ với ông nọ bà kia, với tổ chức này, tổ chức khác sẽ làm họ có uy tín rất lớn. Nếu trong các mối quan hệ xã hội, nhất là các mối quan hệ kinh tế mà cứ dựa vào chỗ thân quen, các thế lực thì đó sẽ là điều rất tệ khiến xã hội không phát triển được.

- Ngoài những hậu quả cho các cá nhân thì nền kinh tế sẽ ảnh hưởng như thế nào, thưa bà?

- Thay vì gửi tiền vào túi những người đó để ham lấy lãi suất cao, người dân có thể đưa vào ngân hàng, dù lãi suất thấp nhưng độ an toàn cao hơn nhiều. Điều này giúp cho các ngân hàng huy động được lượng vốn còn tồn đọng trong xã hội để đưa vào hoạt động sản xuất, kinh doanh phục vụ cho nền kinh tế. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang thiếu vốn nghiêm trọng. Trong nông nghiệp, người nông dân cũng thiếu vốn.

Theo dự báo của các ngân hàng, các tổ chức, lượng vốn tồn đọng trong dân rất nhiều. Cũng một phần vì mấy năm gần đây, niềm tin của nhiều người dân với các ngân hàng cũng như thị trường chứng khoán không cao nên họ chạy theo lời mời gọi lãi suất cao ngắn hạn bất chấp rủi ro cao.

- Bà nhận định gì khi các vụ vỡ nợ trong nửa tháng qua liên tiếp xảy ra ở Hà Nội – một trung tâm kinh tế quan trọng của cả nước?

- Không phải chỉ ở Hà Nội mà TP HCM và một số tỉnh khác cũng có. Tiếc rằng ở Hà Nội lại khá nhiều. Những gì xảy ra trong thời gian gần đây có lẽ thể hiện sự phát triển thị trường ở Hà Nội yếu và tính minh bạch kém, không có các kênh thông tin để làm cho người dân yên tâm khi đưa tiền vào kinh doanh. Theo tôi, đó có lẽ là lỗi đầu tiên.

- Đây liệu có phải là dấu hiệu hồi kết cho một chu kỳ tín dụng đen hay không?

- Không thể nói thế được bởi vì đây là một hiện tượng tách bạch với hệ thống ngân hàng nhà nước và hệ thống tín dụng chính thức của nhà nước.

Còn về hồi kết của một chu kỳ suy thoái kinh tế thì có lẽ phải xem Ngân hàng nhà nước ra tay sắp xếp, chỉnh lại các ngân hàng thương mại thì mới rõ. Và đó mới là điều quan trọng đối với toàn bộ nền kinh tế.

- Xin bà có thể “hiến kế” để xử lý tận gốc vấn đề này…

- Tôi nghĩ cách tích cực nhất là phát triển hệ thống ngân hàng, hệ thống tài chính một cách lành mạnh, công khai, minh bạch hơn. Trong đó có sự công bằng các bên tham gia. Có như thế mới tạo được niềm tin đối với cuộc chơi chung do nhà nước đưa ra luật chơi. Khi đó người dân sẽ bỏ tiền vào hệ thống này thay vì đi tìm những nguồn bên ngoài.

Ảnh chụp nghi án vỡ nợ tại Cầu Giấy, Hà Nội.

- Bà có cho rằng các vụ vỡ nợ xuất phát từ hoạt động mua bán bất động sản “quá nóng” để rồi khi thị trường này đóng băng thì nguồn vốn không thể thu hồi dẫn vỡ nợ?

- Theo tôi có thể có liên quan ở chỗ nhiều người nghi ngờ khi huy động vốn để mua đất. Nhưng đến lúc thị trường bất động sản đóng băng, họ không bán được mà đến thời hạn phải trả nợ thì họ tìm cách đi vay các nguồn khác bên ngoài nhà nước để lấy tiền trả. Tuy nhiên, khi thị trường bất động sản chưa ra khỏi tình trạng đóng băng thì họ không có cách gì để trả.

Một khía cạnh khác có thể là từ việc ngân hàng cho vay để kinh doanh bất động sản và chứng khoán. Sau đó thì ngân hàng đòi nợ dẫn đến việc họ ra ngoài huy động vốn của những người xung quanh. Các đối tượng vay xong rồi bỏ trốn hết nên chưa thể xác định chính xác nguyên nhân sâu xa là gì.

Theo Giáo dục Việt Nam